Sociale media: de keerzijde van de medaille

Sociale media: de keerzijde van de medaille

De meeste leerlingen zijn tegenwoordig (zéér) actief op sociale media. Bijna elke jongere voelt immers de drang om er ‘digitaal’ ook bij te horen. Deze ‘digitale stroom’ is moeilijk af te stoppen. Als je toch ‘tegen de stroom invaart’ en niet op sociale media zit, verlies je al snel je ‘hippe’ karakter als jongere.

Op zich lijkt het gebruik van het internet en meer bepaald sociale media onschuldig. Het is namelijk een handig medium om nieuwe ‘vrienden’ te maken en buiten schooltijd met elkaar te communiceren. Daarnaast bestempel ik dit medium als nog maar eens een extra middel om elkaar virtueel te bereiken, naast het gekende sms-en mailverkeer. Bijgevolg is het tegenwoordig moeilijk om je (even) af te sluiten van de buitenwereld. Het volgende filmpje illustreert dit:  Jongeren beschouwen, net zoals volwassenen, het checken van je Facebook of mail, op bepaalde momenten als een opgave uit angst dat ‘belangrijke informatie’ je ontgaat. Tegenwoordig verlangen we immers ook naar de nodige rust. We zijn m.a.w. stilaan aan het ‘verdrinken’ in onze eigen ‘digitale stroom’.

Bron: Gabriëls, B. (sd). Shut Your Facebook. Opgehaald van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=IJICasgoSRU

Het internet kan dan wel leuk zijn om op te ‘surfen’, toch moet je oppassen dat je niet in ‘gevaarlijk vaarwater’ terecht komt, want er zijn kapers op de kust die op vinkenslag liggen. Het internet kan namelijk ook misbruikt worden door anderen, o.a. door pesters. Pesten heeft immers een digitale metamorfose ondergaan waardoor we nu ook al spreken van cyberpesten. Op deze manier hebben pesters de mogelijkheid om ook buiten schooltijd hun pestgedrag voort te zetten via het internet. Ze kunnen bijvoorbeeld kwetsende boodschappen of beledigende filmpjes over het slachtoffer verspreiden, sms’en, roddelen, enz.  Op deze manier wordt het slachtoffer voortdurend, ook buiten schooltijd, lastig gevallen waardoor de nodige mentale rust zoek is.

Het is nochtans van primordiaal belang dat leerlingen alert omgaan met media en m.a.w. ‘mediawijs’ worden. Hierbij kan ik de link maken naar het leerplan (VVKSO, secundair onderwijs, tweede graad ASO-KSO-TSO, Nederlands (p. 84) waarin mediawijsheid als vakoverschrijdende eindterm fungeert: De leerlingen nemen een bewuste en kritische houding aan ten opzichte van klassieke en nieuwe media (internettoepassingen, SMS, …) en het vermogen tot een alledaags, informeel en creatief mediagebruik dat (impliciet of expliciet) gericht is op participatie in de culturele publieke sfeer (internetfora, sociale media, …).

De meesten beseffen immers dat nieuwe technologieën, zoals sociale media, niet alleen voordelen met zich meebrengen, maar ook ‘een schaduwzijde’ heeft. Alleen weten deze leerlingen niet wat deze ‘schaduwzijde’ precies inhoudt. Ze zijn zich niet bewust van (alle) gevaren van sociale media en weten bijgevolg niet hoe ze zich ertegen moeten beschermen. Daarom lijst ik hieronder een aantal handige anti-cyberpestregels op:

• Als ik weet dat iemand een cyberpest probleem heeft, help ik het slachtoffer.
• Blokkeer ongewenste afzenders.
• Als je wordt gepest, PRAAT erover.
• Meld problemen aan de provider van de website.
• Stuur niets door dat anderen kan kwetsen. (tip: Doe nooit iemand iets aan wat je zelf niet zou willen meemaken !)

Ten slotte vind ik dat je de problematiek rond (cyber)pesten vooral aan de basis moet aanpakken door de pester ervan te overtuigen dat pesten ‘not-done’ is.  Dit is niet zo evident. De meeste pesters willen hun ‘macht’ die ze in de groep hebben verworven, namelijk niet zomaar prijsgeven. Volgens mij gaat een ‘mondelinge preek’ hen niet echt tot bedaren brengen. Het is naar mijn mening van primordiaal belang dat je hen duidelijk maakt welke nefaste gevolgen pestgedrag op het slachtoffer heeft. Als je dit enkel mondeling doet, zullen sommige pesters misschien nog geneigd zijn te denken: “Het ene oor in, het andere weer uit.” Daarom ben ik op zoek gegaan naar een manier waarop pesten en de bijhorende schade voor het slachtoffer duidelijk wordt gemaakt. Uiteindelijk heb ik een visualisering rond (cyber)pesten bedacht met de nodige mondelinge argumentatie. Op deze manier tracht ik mijn boodschap kracht bij te zetten:
Een pester maakt door zijn pestgedrag een puinhoop van iemands leven (handeling: blad verfrommelen). Later heeft hij/zij mogelijk spijt van zijn daden en zal hij/zij bijgevolg proberen ‘de plooien terug glad te strijken’. Maar zoals jullie kunnen zien, dat lukt niet. De pestervaringen zullen immers voor altijd in het geheugen van het slachtoffer gegrift blijven. De gepeste zal de pester misschien kunnen vergeven, maar hij zal hem/haar nooit kunnen vergeten.

Boons Mitchell